ارزیابی مقایسهای نظریه اعتدال ارسطویی و نظریه اخلاقی اسلام
نویسندگان
چکیده مقاله:
«نظریۀ اعتدال» که خاستگاهی یونانی دارد و بر پایۀ نظریۀ ارسطو بنیان نهاده شده است، بهتدریج از قرون سوم و چهارم هجری به حوزۀ اخلاق اسلامی وارد و سبب شد حکیمان بسیاری چون ابنمسکویه و خواجه نصیرالدین طوسی آن را مبنای آثار اخلاقی خویش قرار دهند. طبق «نظریۀ اعتدال»، ملاک فضیلت آن است که انسان بر اساس عقل خود حد میانه را در هر عملی رعایت و از افراط و تفریط (که رذیلت محسوب میشود) دوری کند. در این پژوهش کوشیدهایم با ارزیابی و مقایسۀ این دیدگاه با نظریۀ اخلاقی اسلام، که در متون اصیل دینی یعنی آیات و روایات آمده است، به دیدگاه صحیح و جامعی در این زمینه دست یابیم. در نهایت حاصل این کوشش، نمایاندنِ ناتمام بودن مبنای «نظریۀ اعتدال» ارسطویی است و نیز اثبات اینکه بر اساس نصوص معتبر دینی، آنچه ملاک «سعادت» انسان و جامع همۀ فضیلتها محسوب میشود «قرب به خداوند» است و در مقابل، «شقاوت» دوری از هر عملی است که انسان را به خدای متعال نزدیک کند.
منابع مشابه
ارزیابی مقایسه ای نظریه اعتدال ارسطویی و نظریه اخلاقی اسلام
«نظریۀ اعتدال» که خاستگاهی یونانی دارد و بر پایۀ نظریۀ ارسطو بنیان نهاده شده است، به تدریج از قرون سوم و چهارم هجری به حوزۀ اخلاق اسلامی وارد و سبب شد حکیمان بسیاری چون ابن مسکویه و خواجه نصیرالدین طوسی آن را مبنای آثار اخلاقی خویش قرار دهند. طبق «نظریۀ اعتدال»، ملاک فضیلت آن است که انسان بر اساس عقل خود حد میانه را در هر عملی رعایت و از افراط و تفریط (که رذیلت محسوب می شود) دوری کند. در این ...
متن کاملنقد و ارزیابی نظریه اعتدال در اخلاق
نظریه اعتدال یکی از انواع نظریات اخلاق فضیلت است که افلاطون و ارسطو نظریه پردازان اصلی آن در یونان باستان بودند. این نظریه به دلیل سازگاری با متون دین اسلام، نزد فیلسوفان و علمای اخلاق اسلامی رواج زیادی یافت؛ به نحوی که اغلب حکمای اسلامی چون فارابی، ابن سینا، مسکویه، خواجه نصیر طوسی و ملاصدرا تابع این نظریه اند. هسته اصلی نظریه اعتدال قاعده اعتدال است که بر اساس آن فضیلت اخلاقی به اعتدال و میان...
متن کاملسیر تطور نظریه اعتدال در اخلاق اسلامی
نظریه اعتدال که خاستگاه آن یونان باستان و آراء افلاطون و ارسطو است، رایجترین نظریه اخلاقی در بین حکمای اسلامی مانند کندی، فارابی، ابنسینا، مسکویه، خواجه نصیر طوسی و دیگران است. بر اساس این نظریه، فضایل اخلاقی از رعایت اعتدال و میانهروی توسط قوای نفس و رذایل اخلاقی از افراط و تفریط قوا در اعمال خود پدید میآید. حکمای اسلامی گرچه در این نظریه متأثر از افلاطون و ارسطو بودند، ولی ابتکارات و نوآو...
متن کاملجرح و تعدیل نظریه تعریف ارسطویی در منطق سینوی
از دیدگاه ارسطو، تعریف منطقی اشیا، نخستین گام برای دستیابی به معرفت علمی و برهانی است و شناخت کامل اشیا تنها در سایه شناختن ذات آنها و تعریف حدی امکانپذیر است. ابنسینا هم که به پیروی از ارسطو، معرفت کامل اشیا را وابسته به شناخت ذات آنها میداند. او ضمن اعتراف به دشواری مطلق تعریف، بر اساس مشرب ذاتگرایانۀ خود چنین اظهار میکند که حد و تعریف حقیقی باید بر ماهیت، حقیقت و کمال وجود ذاتی شیء محد...
متن کاملنظریه اتمگرایانه حرکت فخر رازی در تراکنش با نظریه حرکت ارسطویی؛ رویکردی تحلیلی
فخر رازی از متفکرانی است که نقش برجسته ای در گفتمان بین دو نحله فکری زمان خود، یعنی مشائیگری و کلام اشعری دارد؛ وی با روشی فلسفی، نظریات کلامی را می پروراند. نظریه حرکت فخر رازی در چارچوب اتمگرایی کلام جای دارد.در این مقاله قصد داریم نشان دهیم که نظریه حرکت اتمگرایانه کلام چگونه با مبانی فیزیک ارسطویی در تراکنش استو چگونه فخر رازی با تکیه بر اصل تطابق پیوستگی ارسطویی با رد مقدماتی در زمان و ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 11 شماره 4
صفحات 619- 644
تاریخ انتشار 2015-01-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023